Kategori: Makaleler

Midye Yemek Helal mi Haram mı? Sahilde akşam üstü esen tuzlu rüzgâr, dostlarla paylaşılan bir tabak midye dolma… Tam bir İstanbul klasiği. Ama tam o anda zihne düşen soru da bir o kadar klasik: “Midye yemek helal mi haram mı?” Bu yazıda, meseleyi duygudan koparmadan; kökenlere, günümüze ve yarının ihtimallerine birlikte bakalım. Dost meclisinde konuşur gibi, ama bilgiyi ciddiye alarak… Özet: Mezhepler arasında yorum farkı var. Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî çoğunluğu midyeyi helal görürken; Hanefîlerde “balık dışı deniz canlıları”nda ihtilaf bulunur. Hijyen, kaynak ve pişirme yöntemi de hükmün pratik karşılığını belirler. Köken: Metinler, Mezhepler ve “Denizin Hediyesi” Kur’ân’da deniz ürünlerinin…

Günübirlik Konaklama Ne Demek? Zaman, Mekân ve Modern İnsan Üzerine Bir Okuma Bir tarihçi gözüyle bakıldığında, konaklama fikri sadece bir “geceleme” eylemi değildir; zamanla kurulan bir bağın göstergesidir. Bugün “günübirlik konaklama” dediğimiz olgu, modern toplumun hızla akan yaşam ritmine verdiği kısa bir moladır. Fakat bu kavramın kökleri, insanın göçebe geçmişinden kentli bugüne uzanan derin bir tarihsel sürecin içindedir. Geçmişin İzleri: Konaklama Kültüründen Günübirliğe İnsanoğlu tarih boyunca konaklama ihtiyacını doğa koşullarına, ticaret yollarına ve sosyal yapıya göre biçimlendirdi. Osmanlı döneminde “menzil hanları”, kervanların güvenli duraklarıydı; yolculuk sadece taşımacılık değil, aynı zamanda kültürel bir etkileşimdi. Cumhuriyet’le birlikte demiryolları, karayolları ve şehirleşme arttıkça,…

Güncelleştirme Ne İşe Yarar? Tarihin Dönüşüm Döngüsünde Yenilenmenin Gücü Bir tarihçi olarak geçmişi incelerken fark ettiğim en büyüleyici şey, insanlığın hiç durmadan kendini yenileme çabasıdır. Toplumlar, tıpkı bir yazılım gibi, sürekli güncellenir — çünkü dünya, durağan kalmayı reddeder. Eski düzenler yıkılır, yenileri doğar; bilgiler, değerler ve sistemler çağın ihtiyaçlarına göre yeniden şekillenir. İşte bu nedenle “güncelleştirme ne işe yarar?” sorusu yalnızca teknolojiye değil, insanlık tarihine de aittir. Bu yazıda, güncelleştirmenin tarihsel süreçlerdeki yerini; kırılma noktaları, toplumsal dönüşümler ve insanlık deneyimleri üzerinden inceleyeceğiz. Tarihte Güncellemenin İlk İzleri Tarih, aslında bir dizi güncelleme hareketidir. Tarım devriminden sanayi devrimine, sanayi çağından dijital çağa…

Gümüşhane Denize Kıyısı Var mı? Ekonomik Perspektiften Bir Değerlendirme Bir Ekonomistin Bakışı: Kıt Kaynaklar, Stratejik Konumlar Bir ekonomist için “Gümüşhane denize kıyısı var mı?” sorusu, yalnızca coğrafi bir merak değildir. Bu soru, kaynakların sınırlılığı, coğrafyanın ekonomik kararlar üzerindeki etkisi ve bir şehrin konumunun piyasa dinamiklerine yansımasıyla ilgilidir. Ekonomi bilimi, bir ülkenin veya bölgenin doğal ve beşeri kaynaklarını nasıl kullandığını inceler. Gümüşhane’nin denize kıyısının olmaması, bu kentin ekonomik yapısını şekillendiren temel faktörlerden biridir. Coğrafi kısıtlar, ekonomik stratejileri belirler. Deniz ticaretine erişimi olmayan bir şehir, karayolu ve kara ticaretine, üretim ve iç pazar bağlantılarına yönelir. Bu bağlamda Gümüşhane’nin konumu, sınırlılıklar içinde fırsat…

Gümrükte Ne Yapılıyor? Bir Felsefi Bakış Gümrük, alışıldık anlamıyla sadece devletin sınır kapılarında yapılan denetim, vergi toplama ve ticaretin düzenlenmesine ilişkin bir işlem olarak düşünülür. Ancak, bir filozof bakış açısıyla bu mekanizma çok daha derin anlamlar taşır. İnsanlık tarihinin en eski sosyal organizasyonlarından biri olan gümrük, aslında sadece maddi akışları kontrol etmekle kalmaz; insanların bilgi, değer ve kültür alışverişlerini de biçimlendirir. Ontolojik, epistemolojik ve etik açılardan incelendiğinde, gümrük sadece bir kontrol noktası değil, aynı zamanda bir toplumun kültürel ve etik değerlerini yansıtan, belirli bir düzenin uygulandığı bir arayüzdür. Gümrük ve Ontoloji: Nesnelerin Gerçekliği Ontolojik bir perspektiften baktığımızda, gümrük daha derin…

Dünyanın İkizi: Venüs Üzerine Edebi Bir Düşünme Denemesi Kelimenin Işığında Bir Giriş Bir kelimenin dünyayı değiştirebileceğine inanırım. “İkiz” dediğimizde, yalnızca benzerliği değil, aynı zamanda yankıyı, gölgede kalan bir yankının ruhunu çağırırız. Edebiyat da böyledir; insanın içsel gezegenidir, dıştaki evrenin yankısını kendi kalbinde bulur. Venüs… Gökyüzünde bir parıltı, mitolojide aşkın ve güzelliğin sembolü, bilimin dilinde ise Dünyanın ikizi. Ama bu ikizlik, aynılıktan çok karşıtlıkla beslenir. İşte bu yazı, o karşıtlığın içinde parlayan edebi bir düşünme yolculuğudur. Venüs: Ayna mı, Gölgemiz mi? Venüs, yeryüzüne en yakın gezegenlerden biridir. Çapı, kütlesi ve yoğunluğu bakımından Dünya’ya şaşırtıcı derecede benzerdir. Ancak yüzeyine indiğinizde sizi kavuran…

Kapasite Ne Demek Tıp? İnsan Merkezli Bir Bakışla Bilimin Sınırlarını Aşmak Tıp bilimi, sadece hastalıkları tedavi etmenin veya organları onarmanın ötesinde, insanın tüm yönlerini anlamaya çalışan bir disiplindir. Bu bağlamda “kapasite” kavramı, tıbbın en önemli yapı taşlarından biridir. Ancak kapasiteyi yalnızca fizyolojik verilerle, laboratuvar sonuçlarıyla veya istatistiksel grafiklerle açıklamak eksik kalır. Bu yazıda, kapasite kavramına sadece bilimsel bir terim olarak değil; toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi dinamiklerin ışığında insanı merkezine alan bir anlayışla yaklaşacağız. Çünkü tıp, bedenin ötesinde bir vicdan ve ortak sorumluluk alanıdır. Kapasite: Tıbbın Temel Kavramlarından Biri Tıpta kapasite, genellikle bir organın, sistemin veya bireyin belirli…

Kanuni Motor Yerli Üretim mi? Tutkuyla Bakılan Bir Soruya Serin Kanlı Yanıtlar Şöyle bir masanın etrafına toplanmışız gibi düşünün: kahveler sıcak, konu motosiklet olunca dilimiz çözülmüş. Ben de bir motosiklet meraklısı olarak şu soruyu sizinle birlikte iyice deşmek istiyorum: “Kanuni Motor yerli üretim mi?” Bu soruya tek kelimelik yanıt vermek kolay; ama arka planını, kökenlerini, bugünkü yansımalarını ve yarına etkisini konuşmadan geçersek tadı kaçar. Hadi gelin, birlikte ve sakin sakin ilerleyelim. Hızlı Cevap: Evet, Türkiye merkezli ve üretim üssü İstanbul/Tuzla’da — ama “yerlilik” katmanlı bir kavram Kanuni, Türkiye’de doğmuş bir marka ve Kuralkan bünyesinde faaliyet gösteriyor. Şirketin üretim merkezi ve…

Tatlı Dil Neden Önemlidir? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme Bir psikolog olarak, insan davranışlarını anlamak ve çözümlemek hep merak ettiğim bir konu olmuştur. İnsanların birbiriyle iletişim kurma biçimleri, sosyal ilişkilerdeki dinamikleri belirlerken, dilin gücü de bu bağlamda kritik bir rol oynar. Peki, ya tatlı dil? Birçok kez duyduğumuz, “Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır” deyimi, aslında ne kadar doğru? İnsanlar arasındaki ilişkilerde tatlı dilin ne gibi psikolojik etkileri vardır? Bu yazıda, tatlı dilin önemini bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji açısından derinlemesine inceleyeceğiz. Tatlı Dil ve Bilişsel Psikoloji: İletişim ve Algı Bilişsel psikoloji, insanların düşünme, algılama ve bilgi işleme biçimlerini inceler. Dil, bu…

Kan Basıncının Diğer Adı Nedir? Tansiyonla Aramızdaki Karmaşık, Komik ve Bazen Dramatik İlişki Bir sabah kalktınız, elinizde kahve, aynaya baktınız ve dediniz ki: “Bugün kesin tansiyonum çıktı.” Tebrikler! Siz de artık Türk halkının en sık kullandığı tıbbi kelimelerden biriyle tanışmış bulunuyorsunuz. “Kan basıncı” dediğimiz şeyin aslında daha yaygın bilinen adı tansiyondur. Evet, kulağa bir bilim kurgu filmi gibi gelen bu kelime, aslında damarlarımızın içindeki o gizli güç dengesinin ta kendisidir. Tansiyon: Damarlarımızdaki Baskı Grubu Şimdi gelin işi ciddi kısmına bağlayalım: Kan basıncı, kalbiniz her attığında kanın damar duvarlarına uyguladığı basınçtır. Yani vücudunuzun içindeki sıvı trafik akışının düzenini temsil eder. Normal…